درمان بیش فعالی یا adhd چیست؟ (انواع روش های درمان)

در این مقاله از تیم دکتر فریدی به این موضوع می پردازیم که درمان بیش فعالی یا adhd چیست؟ و انواع روش های درمان قطعی را مطرح می کنیم.

هنگامی که کودکی مبتلا به اختلال نقص توجه/بیش فعالی (ADHD) تشخیص داده می شود، والدین اغلب نگران این موضوع هستند که آیا بیش فعالی درمان می شود و کدام درمان برای فرزندشان مناسب است؟

نگران نباشید، بیش فعالی را می توان با درمان مناسب، مدیریت کرد و خوشبختانه گزینه‌ های درمانی زیادی برای آن وجود دارد. اما اینکه کدام روش درمانی بهتر است، معمولا به هر کودک و خانواده بستگی داشته دارد.

برای یافتن بهترین گزینه‌ درمان قطعی بیش فعالی، توصیه می‌شود که والدین و سایر افرادی که در زندگی فرزندشان دخیل هستند مانند ارائه دهندگان مراقبت ‌های بهداشتی، درمانگران، معلمان، مربیان و سایر اعضای خانواده نیز در این مسیر با انها همکاری کنند.

در ادامه این بخش با انواع درمان بیش فعالی آشنا می شوید و اطلاعات خوبی در این زمینه کسب خواهید کرد.

 

بیش فعالی یا ADHD چیست؟

ADHD یک وضعیت سلامت روان است که می تواند باعث سطوح غیرعادی بیش فعالی و رفتارهای تکانشی شود که هم کودکان و هم بزرگسالان ممکن است با این مشکل مواجه شوند. افراد مبتلا به بیش فعالی یا ADHD ممکن است به سختی روی یک کار متمرکز شوند یا برای مدت طولانی ثابت بنشینند. همچنین این بیماری می تواند توانایی عملکرد اجرایی (شرایطی که به افراد کمک می کند موقعیت های پیچیده تر را ارزیابی و اجرا کنند)، را مختل کند.

طیف وسیعی از رفتارهای مرتبط با ADHD وجود دارد. برخی از شایع ترین علائم بیش فعالی عبارتند از:

• در تمرکز یا تمرکز روی کارها مشکل دارند
• فراموشکار بودن در مورد وظایف خاص
• به راحتی حواسش پرت می شوند
• بیش از حد صحبت کردن
• قطع کردن حرف دیگران هنگام انجام کاری
• اشتباهات مکرر یا از دست دادن جزئیات در حین مطالعه یا کار
• گم کردن مکرر اقلام و وسایل خود
• در سازماندهی کارهای روزانه مشکل دارند

 

انواع بیش فعالی یا ADHD

به طور کلی، 3 نوع ADHD وجود دارد:

 

1.      عمدتا بی توجه هستند

افراد مبتلا به این نوع ADHD در تمرکز، انجام کارها و پیروی از دستورالعمل ها دچار مشکل شدید هستند.

 

2.      عمدتا بیش فعال- تکانشی هستند

افراد مبتلا به این نوع ADHD، در درجه اول رفتارهای بیش فعالی- تکانشی دارند، مانند بی قراری، قطع حرف افراد و ناتوانی در انتظار نوبت آنها.

 

3.      ترکیبی از بیش فعال- تکانشی و بی توجهی دارند

افراد مبتلا بیش فعالی تکانشی نمایش ترکیبی از رفتارهای بی توجه و بیش فعال- تکانشی دارند. این ممکن است شامل ناتوانی در توجه، تمایل به تکانشگری و سطوح بالاتر از میانگین انرژی و فعالیت باشد و این شایع ترین نوع ADHD است.

 

روش های درمان بیش فعالی چیست؟

انواع درمان بیش فعالی یا ADHD شامل دو دسته است که در زیر هر کدام از این روش های درمانی را به تفکیک توضیح داده ایم:

 

درمان بیش فعالی با رفتار درمانی، از جمله آموزش به والدین

ADHD نه تنها بر توانایی کودک برای توجه یا نشستن در مدرسه تأثیر می گذارد، بلکه بر روابط با خانواده و سایر کودکان نیز تأثیر گذار است. کودکان مبتلا به بیش فعالی یا ADHD اغلب رفتارهایی از خود نشان می دهند که می تواند برای دیگران بسیار مخرب باشد. به همین دلیل، رفتار درمانی یک گزینه درمانی است که می تواند به کاهش این رفتارها کمک کند و به محض تشخیص این بیماری، لازم است که رفتار درمانی را شروع کنید.

اهداف رفتار درمانی یادگیری یا تقویت رفتارهای مثبت و حذف رفتارهای ناخواسته یا مشکل ساز است. رفتار درمانی برای ADHD می تواند شامل شود:

• آموزش والدین در مدیریت رفتار
• رفتار درمانی با کودکان
• مداخلات رفتاری در کلاس درس

این رویکردها ممکن است برای درمان بیش فعالی کودکانی که در برنامه ‌های دوران کودکی شرکت می ‌کنند با هم استفاده شوند و اگر والدین و مربیان برای کمک به کودک با یکدیگر همکاری کنند، این روش درمانی بسیار مؤثر خواهد بود.

به طور کلی، برای کودکان خردسال زیر 6 سال مبتلا به ADHD، رفتار درمانی اولین قدم مهم قبل از مصرف دارو است زیرا، آموزش والدین در مدیریت رفتار به آنها کمک می کند تا مهارت ها و راهبردهایی را برای کمک به فرزندشان کسب کنند. همچنین مشخص شده که آموزش والدین در زمینه مدیریت رفتار و همچنین درمان دارویی برای ADHD در کودکان خردسال موثر است.

برای کودکان ۶ سال و بالاتر، بهتر است برای درمان بیش فعالی از ترکیب درمان دارویی با رفتار درمانی استفاده شود. در این گروه سنی، چندین نوع رفتار درمانی موثر هستند، از جمله:

• آموزش والدین در مدیریت رفتار
• مداخلات رفتاری در کلاس درس
• مداخلات همسالان که بر رفتار تمرکز دارند
• آموزش مهارت های سازمانی

این رویکردها اگر با هم استفاده شوند، بسته به نیازهای هر کودک و خانواده، مؤثرتر خواهند بود.

درمان بیش فعالی با دارو

دارو می تواند به کودکان کمک کند تا علائم بیش فعالی یا ADHD را در زندگی روزمره خود مدیریت کنند و به آنها کمک کند رفتارهایی را که باعث ایجاد مشکلات با خانواده، دوستان و در مدرسه می شود، کنترل کنند. به طور کلی، چندین نوع مختلف از داروها برای درمان بیش فعالی یا ADHD در کودکان زیر 6 سال مورد تایید FDA هستند:

• محرک ها (Stimulants) شناخته شده ترین و پرمصرف ترین داروهای ADHD هستند و بین 70 تا 80 درصد از کودکان مبتلا به ADHD هنگام مصرف این داروهای سریع الاثر، علائم ADHD کمتری دارند.

 

• داروهای غیر محرک (Nonstimulants) برای درمان ADHD در سال 2003 تایید شدند. آنها به سرعت محرک ها عمل نمی کنند، اما اثر آنها می تواند تا 24 ساعت ادامه داشته باشد.

 

به طور کلی، داروها می توانند بر کودکان تأثیر متفاوتی داشته باشند و ممکن است عوارض جانبی مانند کاهش اشتها یا مشکلات خواب به همراه داشته باشند. به عنوان مثال، یک کودک ممکن است به یک دارو خوب پاسخ دهد، اما به داروی دیگر نه.

ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی که دارو تجویز می کنند ممکن است نیاز به آزمایش داروها و دوزهای مختلف داشته باشند. پزشکان باید دوز دارو را برای یافتن تعادل مناسب بین فواید و عوارض جانبی مشاهده و تنظیم کنند. برای والدین مهم است که با ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی فرزندشان همکاری کنند تا دارویی را پیدا کنند که برای فرزندشان بهترین کارآیی دارد.

آیا ADHD با اضطراب و افسردگی مرتبط است؟

اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی یا ADHD، علاوه بر تأثیر مستقیم بر تمرکز، رفتار و عملکرد فرد، می‌تواند زمینه‌ساز بروز سایر اختلالات روانی مانند اضطراب و افسردگی نیز باشد. ارتباط ADHD با افسردگی و اضطراب موضوعی است که در سال‌های اخیر مورد توجه بسیاری از روانشناسان و محققان قرار گرفته است. این ارتباط معمولاً ناشی از فشارهای محیطی، تجربیات مکرر ناکامی، اختلال در روابط اجتماعی و کاهش عزت‌نفس است که در بیماران ADHD دیده می‌شود و باعث می‌شود در طول زمان دچار احساس ناامیدی و نگرانی‌های مزمن شوند.

در بسیاری از موارد، علائم این سه اختلال هم‌پوشانی دارند و می‌توانند تشخیص را دشوار کنند؛ اما تفاوت‌های ظریفی میان آن‌ها وجود دارد که تنها از طریق ارزیابی تخصصی قابل شناسایی است. عدم تشخیص و درمان هم‌زمان آن‌ها ممکن است منجر به تشدید علائم، افت عملکرد تحصیلی و شغلی، و آسیب به سلامت روان فرد شود. برای مدیریت مؤثر ارتباط ADHD با افسردگی و اضطراب، درمان ترکیبی شامل دارودرمانی، روان‌درمانی شناختی-رفتاری (CBT) و حمایت خانواده بسیار مؤثر خواهد بود. افزایش آگاهی عمومی نسبت به این ارتباط می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا داشته باشد.

نکاتی برای والدین برای کمک به درمان بیش فعالی در کودکان

پیشنهادات زیر ممکن است به رفتار کودک شما کمک کند و در درمان بیش فعالی موثر باشند:

• یک روال ایجاد کنید. سعی کنید هر روز از زمان بیدار شدن تا زمان خواب برنامه یکسانی را دنبال کنید.

 

• سازماندهی کنید. فرزندتان را تشویق کنید که کیف مدرسه، لباس و اسباب بازی ها را هر روز در یک مکان قرار دهد تا احتمال گم شدن آنها کمتر شود.

 

• عوامل حواس پرتی را مدیریت کنید. وقتی فرزندتان در حال انجام تکالیف است، تلویزیون را خاموش کنید، سر و صدا را محدود کنید و یک فضای کاری مناسب فراهم کنید. برخی از کودکان مبتلا به ADHD اگر در حال حرکت یا گوش دادن به موسیقی پس‌ زمینه باشند، بهتر یاد می ‌گیرند. مراقب فرزندتان باشید و ببینید چه چیزی برای فرزند شما بهتر کار می کند.

 

• انتخاب ها را محدود کنید. برای اینکه فرزندتان احساس غرق شدن یا تحریک بیش از حد نکند، فقط چند گزینه را انتخاب کنید. برای مثال، از آنها بخواهید بین این لباس یا آن لباس، این غذا یا آن یکی، یا این اسباب بازی یا آن یکی را انتخاب کنند.

 

• وقتی با فرزندتان صحبت می کنید واضح و مشخص باشید. با توصیف آنچه شنیده اید به فرزندتان بفهمانید که به او گوش می دهید. هنگامی که آنها نیاز به انجام کاری دارند از دستورالعمل های واضح و مختصر استفاده کنید.

 

• به فرزندتان کمک کنید برنامه ریزی کند. وظایف پیچیده را به مراحل ساده تر و کوتاه تر تقسیم کنید. برای کارهای طولانی، شروع زود هنگام و استراحت کردن ممکن است به کاهش استرس کمک کند.

 

• از اهداف و تمجید یا سایر پاداش ها استفاده کنید. از یک نمودار برای فهرست کردن اهداف و ردیابی رفتارهای مثبت استفاده کنید، سپس با گفتن به او یا پاداش دادن به تلاش‌ هایش به روش ‌های دیگر، به فرزندتان بگویید که خوب عمل کرده است. مطمئن شوید که اهداف واقع بینانه بوده و تمام قدم های کوچک در این مسیر مهم هستند!

 

• انضباط موثر. به جای سرزنش، فریاد زدن یا کتک زدن، از راهنمایی های موثر، وقفه های زمانی یا حذف امتیازات به عنوان پیامدهای رفتار نامناسب استفاده کنید.

 

• فرصت های مثبت ایجاد کنید. کودکان مبتلا به ADHD ممکن است موقعیت های خاصی را استرس زا ببینند. پیدا کردن و تشویق کردن کارهایی که فرزندتان به خوبی انجام می دهد؛ چه در مدرسه، ورزش، هنر، موسیقی یا بازی، می تواند به ایجاد تجربیات مثبت کمک کند.

 

• یک سبک زندگی سالم ارائه دهید. غذای مغذی، فعالیت بدنی زیاد و خواب کافی مهم هستند. این موارد می توانند به جلوگیری از بدتر شدن علائم ADHD کمک کنند.

معرفی بهترین پزشک برای درمان بیش فعالی

اگرچه رفتار درمانی و داروها برای درمان بیش فعالی نقش بسیار پر رنگی دارند، اما استفاده از روش های مدرن و جدید نیز می تواند به شما کمک کند تا در این مسیر موفق تر بوده و این اختلال را به بهترین شکل ممکن از کودکان دور کنید.

نوروفیدبک یک درمان تخصصی است که از فناوری پیشرفته رایانه ای برای متعادل کردن و بهینه سازی مغز استفاده می کند و در طول هر جلسه، افراد تحت درمان، فقط با استفاده از مغز خود یک بازی ویدیویی انجام می دهند! این یک درمان سرگرم کننده، تعاملی و جذاب است که به افراد مبتلا به بیش فعالی کمک می کند مغز خود را تقویت کرده و مجدداً به حالتی سالم تر و متمرکزتر آموزش دهند. با استفاده از نمایشگرهای زمان واقعی فعالیت مغز، می توانید یاد بگیرید که چگونه عملکرد مغز خود را تنظیم کنید.

نوروفيدبك اس لورتا بسيار پيشرفته تر از نوروفيدبك لورتا است و بيش از ٦٠٠٠ نقطه در مغز را تحت تاثير قرار مي دهد. در واقع، نوروفیدبک اس لورتا، برای مغز انسان مانند یک آینه عمل می کند. همانطور که ما هر روز با نگاه کردن به آینه متوجه نقائص و اشکالات موجود در ظاهر خودمان می شویم، با استفاده از این روش درمانی نیز اشکالات و نواقص مغزی با دقت مورد بررسی قرار گرفته و به ندریج برطرف و درمان خواهند شد.

خانم دکتر فریدی، روانشناس و نوروتراپیست و متخصص در درمان انواع اختلالات رفتاری و روانی مانند بیش فعالی، اوتیسم، اضطراب، افسردگی، وسواس، پرخاشگری، اعتیاد، صرع، اختلال حافظه، اختلالات گفتاری و توانبخشی سکته مغزی هستند که با استفاده از تکنولوژی نقشه مغزی QEEG، نوروفیدبک به شیوه نوین لورتا و تحریک مغزی اقدامات بسیار ارزشمندی در جهت درمان افسردگی بدون دارو، درمان افسردگی و اضطراب، نوروفيدبك لورتا، الکتروتراپی مغز، تحریک مغزی، درمان بیش فعالی، درمان قطعی استرس کودکان، درمان اختلال يادگيری، درمان صرع، درمان وسواس فکری، درمان وسواس با جدیدترین متدها، مشاوره روانشناسی در غرب تهران را به مراجعه کنندگان ارائه می دهند.

• آدرس:
  • تهران سعادت آباد خ ٢٨غربي پلاك ٧٦
• شماره تماس:
  • 02128428890
  • 09014020479

سوالات متداول درمان ADHD

1. درمان بیش فعالی (ADHD) چیست و چه روش‌هایی دارد؟

درمان ADHD معمولاً شامل ترکیبی از دارودرمانی، رفتاردرمانی، روان‌درمانی، آموزش خانواده و اصلاح سبک زندگی است. هدف اصلی درمان، کمک به فرد برای مدیریت علائم، بهبود تمرکز و کنترل رفتارهای تکانشی است.

2. آیا درمان بیش فعالی فقط با دارو انجام می‌شود؟

خیر، درمان بیش فعالی تنها وابسته به دارو نیست. بسیاری از بیماران با استفاده از تکنیک‌های رفتاری، مشاوره‌های روانشناختی، آموزش مهارت‌های اجتماعی و تغییر سبک زندگی به نتایج مطلوبی دست می‌یابند.

3. بهترین سن برای شروع درمان بیش فعالی چه زمانی است؟

تشخیص و درمان هرچه زودتر شروع شود، نتایج بهتری خواهد داشت. معمولاً از سن ۴ تا ۷ سالگی در صورت مشاهده علائم پایدار، اقدام به ارزیابی و درمان می‌شود.

4. آیا بیش فعالی قابل درمان کامل است یا فقط کنترل می‌شود؟

بیش فعالی قابل درمان کامل نیست اما با درمان‌های صحیح می‌توان علائم را به شدت کاهش داد و کیفیت زندگی فرد را بهبود بخشید.

5. درمان‌های غیردارویی برای بیش فعالی کدامند؟

درمان‌های غیر دارویی شامل رفتاردرمانی، آموزش مهارت‌های اجتماعی، درمان شناختی-رفتاری (CBT)، رژیم غذایی مناسب، ورزش منظم و برنامه‌های آموزشی ویژه است.

6. نقش والدین در درمان بیش فعالی چیست؟

والدین نقش بسیار مهمی دارند. آموزش والدین در خصوص مدیریت رفتار کودک، پیگیری جلسات درمانی، ایجاد محیط امن و ساختارمند، و حمایت روانی از کودک بسیار مؤثر است.

7. آیا رژیم غذایی می‌تواند در درمان بیش فعالی مؤثر باشد؟

بله، برخی شواهد نشان می‌دهد که رژیم غذایی کم قند، پرپروتئین و حاوی مواد مغذی کافی می‌تواند به کاهش علائم کمک کند. حذف رنگ‌های مصنوعی و افزودنی‌ها هم در برخی موارد مؤثر بوده است.

8. درمان‌های جدید و به‌روز برای بیش فعالی چیست؟

علاوه بر داروهای کلاسیک، درمان‌های نوینی مانند نوروفیدبک، مدیتیشن ذهن‌آگاهی، و برنامه‌های آموزش توجه (attention training) در حال گسترش هستند.

9. عوارض داروهای درمان بیش فعالی چیست؟

عوارض ممکن است شامل کاهش اشتها، مشکلات خواب، تحریک‌پذیری یا اضطراب باشد که معمولاً با تنظیم دوز یا تغییر دارو قابل مدیریت است.

10. آیا درمان بیش فعالی در بزرگسالان با کودکان فرق دارد؟

بله، درمان در بزرگسالان بیشتر بر روی روان‌درمانی، مهارت‌های مدیریت زمان و استرس تمرکز دارد و انتخاب داروها نیز ممکن است متفاوت باشد.

11. آیا درمان بیش فعالی باعث بهبود عملکرد تحصیلی کودک می‌شود؟

بله، بسیاری از کودکان پس از شروع درمان، در تمرکز، انجام تکالیف و عملکرد تحصیلی بهبود چشمگیری نشان می‌دهند.

12. چه مدت طول می‌کشد تا درمان بیش فعالی مؤثر واقع شود؟

بسته به شدت علائم و روش درمان، معمولاً بین چند هفته تا چند ماه زمان لازم است تا تغییرات محسوسی مشاهده شود.

13. آیا ورزش می‌تواند به درمان بیش فعالی کمک کند؟

قطعا! ورزش‌های هوازی مانند دویدن، شنا و دوچرخه‌سواری می‌توانند تمرکز را افزایش دهند و انرژی اضافی را تخلیه کنند.

14. آیا درمان بیش فعالی به مهارت‌های اجتماعی کودک هم کمک می‌کند؟

بله، برنامه‌های رفتاردرمانی و آموزش مهارت‌های اجتماعی کمک می‌کنند تا کودک بهتر با دیگران ارتباط برقرار کند و دوستی‌های سالم‌تری ایجاد نماید.

15. اگر درمان بیش فعالی انجام نشود، چه عواقبی دارد؟

عدم درمان می‌تواند باعث بروز مشکلات تحصیلی، شغلی، روابط اجتماعی ضعیف، و افزایش خطر ابتلا به افسردگی یا سوء مصرف مواد شود.

16. آیا درمان‌های طب سنتی یا مکمل هم برای بیش فعالی مفیدند؟

برخی درمان‌های مکمل مانند مصرف امگا-۳ یا گیاهان دارویی ممکن است مفید باشند، اما باید حتماً تحت نظر پزشک انجام شود.

17. چه نکاتی در انتخاب پزشک یا درمانگر بیش فعالی اهمیت دارد؟

تجربه در درمان ADHD، استفاده از رویکردهای ترکیبی، ارتباط مؤثر با کودک و خانواده، و به‌روز بودن اطلاعات تخصصی از نکات کلیدی است.