هنگام در نظر گرفتن درمانی برای سلامتی و تندرستی، «کلمات کلیدی» زیادی وجود دارند اما دو موردی که اغلب ذکر می شوند عبارتند از بیوفیدبک و نوروفیدبک.
این دو روش درمانی کاملاً شبیه به نظر می آیند، بنابراین ممکن است تعجب کنید که نوروفیدبک و بیوفیدیک چه هستند و فرق نوروفیدبک با بیوفیدبک چیست؟ بیوفیدبک و نوروفیدبک (EEG-biofeedback) هر دو پروتکل های درمانی غیر تهاجمی هستند که می توانند برای درمان انواع اختلالات بدون استفاده از دارو استفاده شوند.
اما فرق نوروفیدبک با بیوفیدبک چیست؟
به طور خلاصه، نوروفیدبک نوع خاصی از بیوفیدبک است که مستقیماً در مورد فعالیت مغز بازخورد ارائه می کند. از سوی دیگر، بیوفیدبک شامل انواع مختلفی از درمان های مورد استفاده برای کمک به بیماران برای تقویت ارتباط ذهن و بدن برای رسیدن به یک حالت عمیق آرامش است. هنگامی که در این حالت قرار می گیرند، بیماران می توانند یاد بگیرند که واکنش های غیر ارادی بدن خود به استرس را بهتر کنترل کنند، که به نوبه خود می تواند به کاهش علائم مرتبط با طیف گسترده ای از بیماری ها و اختلالات، از جمله استرس/اضطراب، افسردگی، PTSD، سندرم روده تحریک پذیر و غیره کمک کند. در هر دو مورد، هدف توانمند سازی بیمار برای تسکین علائم و دستیابی به تسکین طولانی مدت بدون استفاده از داروهای تجویزی است.
برای اینکه اطلاعات بیشتری در رابطه با نوروفیدبک و بیوفیدبک کسب کنید و فرق نوروفیدبک با بیوفیدبک را بهتر درک کنید، حتما در ادامه این بخش با ما همراه بمانید.
بیوفیدبک چیست؟
آموزش بیوفیدبک (Biofeedback) یک پروتکل درمانی غیر تهاجمی و غیردارویی است که برای کمک به بیماران در دستیابی به تسکین علائم اختلالات مرتبط با استرس طراحی شده است. با استفاده از ارتباط ذهن و بدن، بیماران می توانند واکنش های غیر ارادی بدن خود را به استرس کنترل کنند، از جمله:
- جریان خون به اندام ها
- فشار خون
- ضربان قلب
- تنش عضلانی
- درک درد
- فعالیت غدد عرق
علاوه بر این، درمان بیوفیدبک می تواند علائم منفی بسیاری از اختلالات مرتبط با استرس را کاهش دهد، از جمله:
- اضطراب فراگیر
- افسردگی
- PTSD
- بیخوابی
- اسپاسم عضلانی یا تنش عضلانی
- سندرم روده تحریکپذیر
- تپش قلب
- فشار خون بالا
- اعتیاد یا هوس
بیوفیدبک چگونه کار می کند؟
برای اینکه با فرق نوروفیدبک با بیوفیدبک آشنا شوید، لازم است نحوه عملکرد این دو روش را درک کنید. در طی بیوفیدبک، هیچگونه محرک خارجی روی بدن استفاده نمی شود و دارو نیز تجویز نمی شود. در عوض، حسگرهایی روی بدن بیمار قرار میگیرند تا عملکردهای غیر ارادی مانند دمای دست، ضربان قلب، تنش عضلانی و فعالیت غدد عرق در انگشتان دست را ثبت کنند. این عملکردها توسط سیستم عصبی خودمختار (ANS) تنظیم می شوند و توسط بسیاری به عنوان عملکردهای فیزیولوژیکی هستند که نمی توانند آگاهانه کنترل شوند.
با این حال، با اندازهگیری بی درنگ این عملکردها، متخصصان پزشکی می توانند به بیماران کمک کنند تا یاد بگیرند که چگونه بر فعالیت های غیر ارادی تأثیر بگذارند تا خود تنظیمی را تقویت کنند و به تسکین علائم دست یابند.
به عنوان مثال، با نظارت بر فعالیت غدد عرق در نوک انگشتان، بیماران می توانند یاد بگیرند که چگونه استرس بر بدن آنها تأثیر می گذارد و با تمرین کافی، می توانند یاد بگیرند که چگونه از تأثیر منفی استرس بر بدن خود جلوگیری کنند.
انواع بیوفیدبک
انواع بیوفیدبک
انواع مختلفی از درمان های بیوفیدبک وجود دارد که برای کمک به بیماران در یادگیری تأثیرگذاری بر عملکردهای غیرارادی بدن مفید است، از جمله:
بیوفیدبک امواج مغزی
بیوفیدبک EEG، که به عنوان نوروفیدبک شناخته می شود، فعالیت مغز را در زمان واقعی اندازه گیری می کند. بیوفیدبک EEG می تواند برای کمک به بیماران برای کنترل الگوهای امواج مغزی غیرطبیعی استفاده شود که می تواند به کاهش علائم اختلالات اضطرابی، حملات پانیک، افسردگی و بی خوابی کمک کند.
بیوفیدبک ضربان قلب
اندازه گیری ضربان قلب در طول درمان بیوفیدبک به بهبود سلامت قلب و فشار خون کمک می کند. یک اندازه گیری از تغییرپذیری ضربان قلب، می تواند نشان دهد که سیستم عصبی خودمختار در زمان اندازه گیری چقدر متعادل است. تمرین تغییر ضربان قلب همچنین می تواند انعطاف پذیری کلی ANS را بهبود بخشد و منجر به مقاومت قوی تر در برابر اختلالات استرس، افسردگی، آسم و فشار خون بالا شود.
تنش عضلانی
تنش شدید عضلانی، به ویژه در صورت، می تواند نشانه ای از استرس یا اضطراب باشد. درمان بیوفیدبک که به طور خاص برای رفع تنش عضلانی صورت استفاده می شود، می تواند علائم استرس را کاهش دهد و حتی فشار خون بالا، سردرد تنشی، بی خوابی، دندان قروچه و درد فیزیکی را کاهش دهد. علاوه بر این، تمرین بیوفیدبک در آرام سازی عضلات صورت در درمان آسم در کودکان نیز مفید است.
پاسخ گالوانیکی پوست
فعالیت غدد عرق بدن در نوک انگشتان، به ویژه در پاسخ به تغییرات در یک حالت احساسی، به عنوان پاسخ گالوانیکی پوست شناخته می شود. درمان بیوفیدبک با تمرکز بر پاسخ گالوانیکی پوست می تواند ابزاری موثر در کمک به بیماران در تشخیص و کاهش استرس در زندگی آنها باشد. مطالعات نشان داده اند که آموزش بیوفیدبک با استفاده از پاسخ پوست گالوانیک پتانسیل درمانی خوبی برای بیمارانی دارد که با استرس و اضطراب دست و پنجه نرم می کنند.
دمای دست
سیستم عصبی سمپاتیک، به عنوان بخشی از سیستم عصبی خودمختار، مسئول پاسخ “جنگ یا گریز” ما است. بخشی از این پاسخ شامل کاهش جریان خون به اندام ها و افزایش جریان خون به عضلات است. یک سیستم عصبی سمپاتیک بیش فعال، ممکن است یک عامل استرس زا خفیف، مانند ارائه در محل کار، را به عنوان یک تهدید بزرگ تفسیر کند و پاسخ “جنگ یا گریز” را فعال کند و خون را از دست ها دور کند و این موضوع می تواند باعث کاهش دمای دست شود. درمان بیوفیدبک می تواند به بیماران کمک کند تا تشخیص دهند که چه زمانی پاسخ شروع می شود، سپس به آنها اجازه می دهد تا با افزایش داخلی دمای دست برای کاهش علائم اضطراب، کنترل مستقیم آن را در دست بگیرند.
بیوفیدبک در درمان چه اختلالات و مشکلاتی مورد استفاده قرار می گیرد؟
درمان بیوفیدبک را می توان برای درمان بسیاری از اختلالات، شرایط و علائم آنها، به ویژه آنهایی که مربوط به استرس و اضطراب هستند، استفاده کرد. مسائلی که نشان داده است بیوفیدبک در درمان آنها مفید است عبارتند از:
- اعتیاد
- اضطراب یا استرس
- آسم
- اختلال کمبود توجه یا بیش فعالی (ADHD)
- عوارض جانبی شیمی درمانی
- درد مزمن
- یبوست
- فیبرومیالژیا
- سردرد
- فشار خون بالا
- بیخوابی
- سندرم روده تحریکپذیر
- موارد وحشت زدگی
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
- بیماری رینود
- صدای زنگ در گوش (وزوز گوش)
- اختلال مفصل گیجگاهی فکی (TMJ)
نوروفیدبک چیست؟
همانطور که در بالا به آن اشاره شد، نوروفیدبک (NEUROFEEDBACK) نوع دیگری از بیوفیدبک است و معمولاً به عنوان EEG-Biofeedback شناخته می شود. در حالی که انواع دیگر بیوفیدبک ضربان قلب و دمای دست را اندازه گیری می کند، نوروفیدبک فعالیت مغز را اندازه گیری کرده و بر آن تمرکز می کند. به طور کلی، درمان به روش نوروفیدبک غیر تهاجمی و غیر دارویی است و نه مغز و نه بدن به هیچ وجه تحریک نمی شوند.
برای بهره مندی از درمان بیوفیدبک، از حسگرهایی که روی بدن قرار می گیرند برای نظارت بر مواردی مانند ضربان قلب و دمای دست استفاده می شود، اما برای نوروفیدبک درمانی از حسگرهایی استفاده می شود که روی سر قرار می گیرند تا بر فعالیت مغز نظارت کنند.
بنابراین وقتی صحبت از فرق نوروفیدبک با بیوفیدبک می شود، انتخاب درمان مناسب فقط به نیازهای فردی بیمار بستگی دارد.
نوروفیدبک چگونه کار می کند؟
در این روش درمانی، حسگرهایی روی سر متصل می شوند تا امواج مغزی بیمار را در زمان واقعی کنترل کنند.
مغز در درجه اول چهار نوع مختلف امواج مغزی ایجاد می کند که هر کدام در فرکانس های متفاوتی رخ می دهند و هر کدام در طول حالت های مختلف هوشیاری غالب می شوند:
- امواج دلتا، کندترین فرکانس هستند و معمولاً زمانی رخ می دهند که ما در عمیق ترین خواب خود هستیم.
- امواج مغزی تتا، فرکانس سریع تری نسبت به امواج دلتا دارند، اما همچنان بسیار آهسته هستند و معمولاً زمانی که خواب آلود هستیم و خیال پردازی می کنیم یا اجازه مید هیم ذهنمان سرگردان شود، تعداد بیشتری از این امواج در مغز وجود دارند.
- امواج آلفا نیز کند هستند و لحظات آرامش اما پر انرژی را نشان می دهند.
- امواج مغزی بتا سریع ترین فرکانس را دارند و زمانی اتفاق می افتند که مغز فعالانه درگیر فعالیت های بیرونی یا حل مسئله باشد. با این حال، وجود تعداد زیادی از امواج مغزی بتا، می تواند منجر به اضطراب شود.
مغزی که امواج بسیار کم فرکانس تولید می کند یا امواج فرکانس بالا به اندازه کافی تولید نمی کند، نمی تواند با ظرفیت ایده آل کار کند، اما با استفاده از نوروفیدبک برای نظارت بر امواج مغزی، بیماران می توانند یاد بگیرند که الگوهای سالم تر و سازنده تری از فعالیت امواج مغزی تولید کنند.
در واقع، از طریق نوروفیدبک، بیماران می توانند یاد بگیرند که الگوهای انطباقی بیشتری از فعالیت مغز ایجاد کنند تا احساسات، توجه و رفتار خود را بهتر کنترل کنند.
نوروفیدبک برای چه مواردی استفاده می شود
نوروفیدبک برای چه مواردی استفاده می شود؟
هدف درمان نوروفیدبک شکستن شکاف ذهن و بدن و توانمند سازی بیماران برای تولید الگوهای امواج مغزی مؤثرتر، با استفاده از امواج مغزی صحیح است که برای تمرکز، سازماندهی، پیگیری، تنظیم هیجانی و عملکردهای یادگیری اساسی ضروری است. این نوع کنترل امواج مغزی می تواند به چندین شرایط، از جمله موارد زیر کمک کند:
- ADD و ADHD
- اختلال طیف اوتیسم
- اضطراب و استرس
- افسردگی
- سردرد
- حافظه
- PTSD
- بیخوابی
فرق نوروفیدبک با بیوفیدبک چیست؟
برای اینکه بهتر بتوانید فرق نوروفیدبک با بیوفیدبک را درک کنید می توان اینطور گفت که؛ بیوفیدبک یک اصطلاح کلی است و برای توصیف یک نوع تمرین بازخوردی برای بدن استفاده می شود. از آنجایی که این یک اصطلاح کلی است، بیوفیدبک می تواند تقریباً هر نوع فرآیندی را توصیف کند که شامل استفاده از تجهیزات پزشکی برای نظارت بر عملکرد بدن است. اما نوروفیدبک متفاوت است زیرا نوع خاصی از بیوفیدبک را توصیف می کند که شامل خواندن امواج مغزی است.
معرفی بهترین مرکز درمانی در تهران برای بهره مندی از خدمات بیوفیدبک و نوروفیدبک
اگر تصمیم دارید یکی از روش های درمانی نوروفیدبک یا بیوفیدبک برای درمان اختلالاتی که دارید، استفاده کنید، بهتر است ابتدا با یک پزشک متخصص یا روانشناس در رابطه با فرق نوروفیدبک با بیوفیدبک صحبت کنید و لازم است که به یک مرکز یا کلینیک معتبر در این زمینه مراجعه کنید تا تمام اقدامات لازم در جهت درمان اختلالات موجود زیر نظر افراد متخصص و با تجربه در این زمینه انجام شده و روند درمانی شما به بهترین شکل ممکن پیش رود.
خانم دکتر فریدی، روانشناس و نوروتراپیست هستند و در زمینه درمان انواع اختلالات یادگیری، رفتاری و روانی مانند تکانشگری، بیش فعالی، اوتیسم، اضطراب، افسردگی، وسواس، پرخاشگری، اعتیاد، صرع، اختلال حافظه، اختلالات گفتاری و توانبخشی سکته مغزی تخصص دارند و درمان هایی که برای این اختلالات مورد استفاده قرار می دهند از طریق تکنولوژی هایی همچون نقشه مغزی QEEG، نوروفیدبک به شیوه نوین لورتا و تحریک مغزی است که اثربخشی بسیار عالی در درمان این اختلالات خواهند داشت.
برای ارتباط با خانم دکتر فریدی می توانید از راه های ارتباطی زیر استفاده کنید:
- آدرس:تهران سعادت آباد خ ٢٨غربي پلاك ٧٦
- شماره تماس: 02128428890 – 09014020479
بدون دیدگاه